Dwa dni w Wilnie: Gdy już przyjedziesz do Wilna i zjesz pyszne śniadanie w jednej z knajpek na Starówce, przygotuj się na nowe historie! Po dwóch dniach spędzonych w Wilnie nie tylko poznasz Stare Miasto, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, słynne miejsca kultu religijnego, ale także odwiedzisz najsłynniejsze muzea miasta i starannie utrzymany Europos parkąs (Park Europy) z rzeźbami nawiązującymi do historii regionu.
1 DZIEŃ:
Bazylika Archikatedralna pw. św. Stanisława Biskupa i św. Władysława wraz z dzwonnicą (Vilniaus Šv. Stanislovo ir Šv. Vladislovo arkikatedra bazilika ir varpinė)
Katedra Wileńska jest symbolem litewskiego chrztu. Została zbudowana w centrum miasta, na miejscu dawnej świątyni pogańskiej i obok zamku obronnego, przetrwała najpiękniejsze i najbardziej dramatyczne wydarzenia w historii Wilna i całej Litwy.
Z powodu częstych pożarów, wojen, ale także niestabilnego podłoża pod fundamentami Katedra Wileńska była kilkakrotnie przebudowywana. Ze względu na znaczenie budynku przebudowy prowadzili najsłynniejsi zagraniczni i lokalni architekci i artyści. Dzisiejszy budynek jest w stylu klasycystycznym (architekt Wawrzyniec Gucewicz, lit. Laurynas Stuoka-Gucevičius), ale można w nim znaleźć ślady gotyku, renesansu i baroku.
Obok Katedry Wileńskiej stoi wieża o wysokości 57 m– jeden z głównych symboli miasta.
Pałac Władców (Valdovų rūmai)
Otwarty w 2013 r. pałac odtwarza dawną rezydencję książąt litewskich. Kompleks stanowi nowoczesne wyobrażenie oryginalnego Zamku Dolnego, który stał na tym terenie od drugiej połowy XIII w. Była tu siedziba kolejnych książąt litewskich, począwszy od dynastii Giedyminów. Rezydencja pierwotnie miała cechy gotyckie, stała się z czasem okazałym pałacem renesansowym. W połowie XVII w. pałac został spustoszony przez wojska moskiewskie, a później całkowicie zrujnowany. Odrestaurowano go dopiero w 2013 roku. W Pałacu Władców można obecnie zwiedzić cztery stale działające ekspozycje prezentujące funkcje tej historycznej rezydencji oraz wziąć udział w częstych wydarzeniach kulturalnych i artystycznych.
Ogród Bernardyński (Bernardinų sodas)
Ogród Bernardyński zajmuje obszar, który niegdyś, jeszcze przed objęciem go przez Bernardynów nosił nazwę Szerejkiszki. Znajduje się w pobliżu wileńskiej katedry, między Górą Zamkową, Wilenką i klasztorem zakonu Bernardynów. Częścią tego obszaru był także uniwersytecki Ogród Botaniczny. Obecnie jest tam ogród różany, szereg pięknie utrzymanych alejek i monumentalna fontanna – to dzięki nim Ogród Bernardyński jest idealnym miejscem do odpoczynku po całym dniu zwiedzania labiryntów uliczek Starego Miasta. Obok wejścia do parku od strony ulicy Šv. Brunono (św. Brunona) rośnie najstarszy dąb w Wilnie, który liczy sobie prawie 400 lat.
Republika Zarzecza (Užupio Respublika)
Užupis, czyli Zarzecze to dzielnica, w której utworzono nieformalną republikę artystów, porównywaną czasami do dzielnic Montmartre w Paryżu lub Christiania w Kopenhadze. To jedna z najstarszych dzielnic Wilna. Niegdyś ówczesne przedmieście najczęściej zamieszkiwali ludzie ubodzy, rzemieślnicy. Dzisiaj – po licznych remontach – to jedna z najbardziej prestiżowych dzielnic, mieszcząca się w samym sercu stolicy. Republika Zarzeczańska słynie z tego, że posiada własny hymn, a także konstytucję, której treść można przeczytać na murze przy ulicy Paupio (Popławskiej). Republika ma swojego prezydenta, a nawet biskupa. Można tu zwiedzić jedną z najstarszych nekropolii wileńskich – Bernardinų kapinės, czyli Cmentarz Bernardyński, do którego prowadzi uliczka Žvirgždyno (Żwirowa Góra). Spokoju Zarzecza strzegą dwa kościoły i figura Anioła Zarzeczańskiego z brązu, głoszącego wieść o wolności artystycznej mieszkańców tej dzielnicy. Zarzecze pełne jest przytulnych restauracji i kawiarni, z których każda ma swoją unikalną historię. Po wycieczce warto odpocząć przy pysznym obiedzie.
Zespół kościołów św. Anny i Bernardynów (Šv. Onos ir Bernardinų kompleksas)
Podobnie jak Barcelona ma swoją dumę, Sagradę Familię, również Wilno szczyci się kościołem św. Anny z imponującą dzwonnicą. Kościół, który od pięciu wieków zachował się w niemal niezmienionym stanie, jest jedną z najpiękniejszych i prawdopodobnie najsłynniejszych budowli Wilna. To arcydzieło późnego gotyku, z którym związanych jest kilka legend. Najbardziej znana głosi, że Napoleon Bonaparte, zobaczywszy kościół św. Anny, powiedział, że zabrałby go na dłoni do Paryża.
Ulica Literatų – Literacka (Literatų gatvė)
Ulica Literatų cieszy się dużym zainteresowaniem nie tylko wśród lokalnych mieszkańców, ale również wśród gości stolicy. Jest to niewątpliwie jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc na wileńskiej Starówce. Uważa się, że ulica Literatų otrzymała swoją nazwę dopiero w pierwszej połowie XIX wieku na cześć poety Adama Mickiewicza, który tu mieszkał. Mówią o tym trzy tablice w języku litewskim, rosyjskim oraz polskim, umieszczone na elewacji domu. W 2008 roku grupa artystów wpadła na pomysł ożywienia ulicy i ozdobienia jej dziełami sztuki, nawiązującymi do postaci literatów. Na ulicy uroczyście odsłonięto ścianę, na której artyści przez dwa lata umieszczali metalowe, drewniane, szklane i inne płytki lub obiekty poświęcone literatom, które do dziś zdobią ulicę.
Spacer ulicą Pilies (Zamkową)
PUlica Pilies jest najstarszą i najbardziej zdobną ulicą na wileńskiej Starówce. Rozpoczynała się niegdyś od bramy Zamku Dolnego i prowadziła na południe – w kierunku Polski i Rosji, a jej liczne rozgałęzienia ostatecznie przekształciły się w boczne uliczki. Ulica Pilies przyciąga uwagę różnorodnością architektoniczną: domy mieszkalne oznaczone numerami 12 i 14 są w stylu gotyckim, dom pod numerem 4 – renesansowym, a fronton kościoła (św. Janów) – barokowym.
Więzienie na Łukiszkach
Więzienie na Łukiszkach było od 115 lat chronione wysokimi murami i drutem kolczastym. Teraz to historyczne miejsce stało się przestrzenią sztuki, „Więzienie na Łukiszkach, wersja 2.0”, w którym pracuje aż 250 twórców i artystów. Odbywają się tu różnego rodzaju imprezy, koncerty, spektakle i wycieczki, podczas których dowiesz się więcej o życiu więziennym i poznasz historie związane z tym miejscem. Szczególne, gdyż m.in. przyciągnęło uwagę światowych filmowców: więzienie na Łukiszkach można zobaczyć w 4. sezonie serialu Netflixa, „Stranger Things”.
Dzielnica Szklana (Stiklo kvartalas)
Przez ponad 600 lat dzielnica, która niegdyś zajmowała większą część obecnego Starego Miasta, była zamieszkana przez ludność żydowską. Było to miasteczko złotników, szklarzy, rzemieślników i finansistów. Określenie „dzielnica Szklana” w Wilnie powstało w październiku 2018 roku i oznacza teren, obejmujący zabudowę przy ulicach: Stiklių (Szklanej), M. Antokolskio (Jatkowej pierwszej, później Juliana Klaczki), Gaono (Gaona) oraz Žydų (Żydowskiej). Celem lokalnej społeczności jest organizacja szlaków kulturowych, przypominanie mniej znanej historii miejsc na wileńskiej Starówce, kultywowanie tradycji, ulepszanie infrastruktury lokalnej, przyciąganie inwestorów, a także zachęcanie mieszkańców i gości stolicy do kulturalnego spędzenia wolnego czasu.
Plac Ratuszowy (Rotušės aikštė) i kolacja na ulicy Vokiečių (Niemieckiej)
Na Placu Ratuszowym regularnie odbywają się najważniejsze w mieście targi, imprezy i koncerty, więc jest szansa, że jeśli się tam akurat znajdziecie, wpadniecie w sam środek ciekawych wydarzeń. Dziś już raczej nie będziecie mieli okazji zobaczyć niedźwiedzi, z których plac słynął w średniowieczu, ale na pewno będzie się działo coś interesującego. Poszukaj na gmachu Ratusza herbu Wilna ze św. Krzysztofem. Jest to jedno z nielicznych przedstawień tego świętego, które można zobaczyć w stolicy Litwy. Po zakończeniu dzisiejszej wycieczki można się zatrzymać w jednej z wielu knajpek na przytulnej ulicy Vokiečių.
2 DZIEŃ:
Ostra Brama (Aušros vartai)
Drugi dzień warto rozpocząć od wycieczki do jednego z najważniejszych zabytków historycznych, kulturowych i religijnych Wilna, czyli do Ostrej Bramy. Stanowi ona obiekt turystyki zarówno religijnej, jak i świeckiej. Ostra Brama to dawniej jedna z bram (zwana dawniej Miednicką) obronnych murów miejskich – pomnik historii i architektury, nad którą zbudowano Kaplicę Matki Miłosierdzia. W okresie ataków na ziemie litewskie wielki książę Aleksander nadał Wilnu przywilej budowy murowanych obwarowań wokół całego miasta. Kamień węgielny muru został położony w miejscu, w którym rozpoczynał się szlak prowadzący do Miedników, a dalej – przez Oszmianę w kierunku Mińska. Po rozpoczęciu budowy murów, jedną z pierwszych wzniesionych bram była właśnie brama Miednicka, która z czasem zaczęła być nazywana Ostrą (od przedmieścia zwanego Ostrym Końcem).
Hala Targowa (Halės turgus)
Hala to najstarszy działający kryty bazar w Wilnie, ale również jedno z ulubionych miejsc na zakupy! Wcześnie rano mieszkańcy miasta spieszą na targowisko, zwane „pod Halą”, aby kupić świeże warzywa i owoce, ryby oraz produkty mięsne prosto od lokalnych producentów. Wieczorem, można tu posiedzieć z przyjaciółmi w przytulnych kawiarenkach. Jak twierdzi lokalna społeczność – wrze tutaj życie, zapomina się o przykrościach, uśmiechy nie znikają z twarzy. Miejsce, w którym ludzie się spotykają, rozmawiają i co najważniejsze – dzielą się tym, co mają najlepszego: dobrym nastrojem oraz przysmakami.
Muzeum „MO“ („MO“ muziejus)
Dla miłośników sztuki współczesnej Muzeum MO jest ciekawym przystankiem weekendowej wyprawy. Jest to jedno z najnowszych muzeów w Wilnie, wielokrotnie już nagradzane. Gmach stanowi przykład architektury współczesnej, wzniesionej wg. projektu słynnego architekta Daniela Libeskinda. Muzeum organizuje wystawy współczesnej sztuki litewskiej, odzwierciedlające szerokie spektrum jej stylów i koncepcji, główne procesy oraz jej rozwój na przestrzeni ostatnich 60 lat. Większość artystów, których dzieła znajdują się w zbiorach muzeum, pozostaje wciąż aktywna i są oni uznani na Litwie oraz poza jej granicami. Wystawy w Muzeum MO wciąż się zmieniają, prezentując dzieła kolejnych artystów, skupionych wokół określonych tematów. Można tu obejrzeć także filmy, wziąć udział w zajęciach edukacyjnych, posłuchać koncertów oraz, oczywiście, obejrzeć performance.
Muzeum Okupacji i Walk o Wolność (Okupacijų ir laisvės kovų muziejus)
Jest to jedyne takie muzeum w krajach bałtyckich. Znajduje się w budynku dawnych sądów, w którym w latach 1940-1991 działały okupacyjne instytucje represyjne, najpierw niemieckie, a później radzieckie (NKWD i NKGB-MGB-KGB).
Na pierwszym piętrze muzeum, w gabinecie byłego zastępcy komendanta wewnętrznego więzienia MGB (KGB), można obejrzeć dokumenty, zdjęcia, mapy i inne przedmioty związane z procesem sowietyzacji kraju. Osobna ekspozycja, poświęcona walce litewskiego podziemia wolnościowego, przybliża strukturę terytorialną i organizację wojskowych jednostek partyzanckich, podkreśla aspiracje bojowników o wolność, ich działalność i życie codzienne. Walka NKWD-NKGB z oporem zbrojnym została pokazana na ekspozycji „Nierówna walka”. Na drugim piętrze można obejrzeć ekspozycje poświęcone ludności litewskiej więzionej w gułagach, deportacjom i związanym z tym działaniom represyjnym KGB. Zwiedzający mogą zobaczyć miedzy innymi odrestaurowany pokój przesłuchań, w którym prezentowany jest także sprzęt do podsłuchów, meble i inne elementy wyposażenia wnętrza.
Prospekt Giedymina (Gedimino prospektas)
Gedimino prospektas to główna arteria w centrum Wilna (dawniej nosiła nazwę Prospektu Świętojerskiego, a jeszcze później ulicy Mickiewicza, prospektu Stalina, prospektu Lenina). Zaczyna się przy Placu Katedralnym, a kończy przy Sejmie Republiki Litewskiej i Moście Zwierzynieckim. Tu dzieje się najwięcej – są tu siedziby głównych instytucji państwowych, ośrodki kultury, najsłynniejsze teatry, miejsca rozrywki i wiele sklepów (w tym filie znanych światowych marek). Wieczorami i w weekendy w część alei wyłączana jest z ruchu samochodowego i ulica jest przeznaczona tylko dla pieszych. Można tu znaleźć mnóstwo atrakcji – po obu stronach ulicy jest wiele barów i restauracji, w których nie tylko zjesz pyszny obiad, ale także będziesz się dobrze bawić do później nocy.
